تزریق عضلانی به چه معنی است ؟

تزریق عضلانی یک روش های  رایج برای تجویز داروها است که در آن دارو به طور مستقیم به عضله تزریق شود. این روش به دلیل جذب سریعتر دارو نسبت به روش های تزریق زیر جلدی یا خوراکی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله، به بررسی جامع تزریق عضلانی IM: Intramuscular Injection، از جمله آناتومی محل های تزریق، تجهیزات مورد نیاز، روش تزریق گام به گام، نکات مهم، عوارض احتمالی و نحوه مدیریت آنها، و آموزش به بیمار می پردازیم.

توجه : این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه قبل از انجام هرگونه تزریق، با پزشک خود مشورت کنید.

بسیاری از افراد از تزریق کردن می‌ترسند و این کاملاً طبیعی است. اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید و تزریق برایتان استرس‌زا یا دشوار است، نگران نباشید! ما در هومپیتال با کادری مجرب و آموزش‌دیده، آماده ارائه خدمات تزریق در منزل یا محل کار شما هستیم. با ما تماس بگیرید تا بدون هیچ نگرانی، تزریق‌های خود را به ما بسپارید.

به این دلایل نباید از تزریق آمپول عضلانی فرار کنید !

مزایای تزریق عضلانی عبارت است از :

*   جذب سریعتر دارو: عضلات دارای خونرسانی زیادی هستند به همین دلیل باعث می شود دارو به سرعت جذب شده و اثرات درمانی خود را اعمال کند.

*   دوز دقیق تر: تزریق عضلانی امکان تجویز دوز دقیق تری از دارو را فراهم می کند، به خصوص در مواردی که دقت دوز بسیار مهم است.

*   مناسب برای داروهای خاص: برخی از داروها به دلیل خواص شیمیایی خود، فقط از طریق تزریق عضلانی قابل تجویز هستند.

*   جایگزین روش های خوراکی: تزریق عضلانی می تواند جایگزین مناسبی برای روش های خوراکی در بیمارانی باشد که قادر به بلع دارو نیستند یا دچار مشکلات گوارشی هستند.

**کاربردهای تزریق عضلانی

تزریق عضلانی در طیف گسترده ای از موارد بالینی کاربرد دارد، از جمله:

*   واکسیناسیون: بسیاری از واکسن ها از طریق تزریق عضلانی تجویز می شوند.

*   تجویز آنتی بیوتیک ها: در درمان عفونت های شدید، آنتی بیوتیک ها اغلب به صورت عضلانی تزریق می شوند.

*   تزریق داروهای ضد درد: برای تسکین درد های شدید، داروهای ضد درد قوی می توانند به صورت عضلانی تزریق شوند.

*   تزریق داروهای هورمونی: برخی از داروهای هورمونی، مانند تستوسترون، به صورت عضلانی تزریق می شوند.

*   تزریق ویتامین ها: کمبود برخی از ویتامین ها، مانند ویتامین B12، می تواند با تزریق عضلانی جبران شود.

**آناتومی محل‌ تزریق آمپول عضلانی به همراه تصاویر واضح :

انتخاب محل مناسب برای تزریق عضلانی بسیار مهم است، زیرا می تواند بر سرعت جذب دارو، میزان درد و خطر عوارض جانبی تأثیر بگذارد. در این بخش، علاوه بر بررسی دقیق محل مناسب تزریق عضلانی میتوانید تصاویرمحل تزریق آمپول عصلانی رو مشاهده کنیم.

**دقیق ترین محل‌ مناسب جهت تزریق عضلانی

چهار محل اصلی برای تزریق عضلانی وجود دارد:

1.     دلتوئید (Deltoid) :عضله دلتوئید در بازو قرار دارد و برای تزریق حجم کم دارو (حداکثر 2 میلی لیتر) مناسب است.

2.     گلوتئال دورسو (Dorsogluteal) :عضله گلوتئال دورسو در باسن قرار دارد و یکی از محل های سنتی تزریق عضلانی است. با این حال، به دلیل خطر آسیب عصبی، استفاده از این محل کمتر توصیه می شود.

3.     گلوتئال ونترو (Ventogluteal) : عضله گلوتئال ونترو یا عضله سرینی در باسن قرار دارد و یک محل ایمن و مناسب برای تزریق عضلانی در بزرگسالان و کودکان بالای 7 ماه است.

4.  واستوس لترالیس: (Vastus Lateralis) عضله واستوس لترالیس در قسمت جلویی ران قرار دارد و یک محل مناسب برای تزریق عضلانی در نوزادان و کودکان زیر 3 سال است. این عضله بزرگترین و قوی‌ترین عضله گروه چهارسر رانی است و مسئول اصلی اکستنشن (باز شدن) مفصل زانو و ثبات آن است

** چگونگی شناسایی محل درست تزریق آمپول عضلانی :

1.  چگونگی شناسایی محل درست تزریق آمپول عضلانی در عضله بازو یا دلتوئید :

    *   بیمار باید بنشیند یا دراز بکشد و بازوی خود را شل کند.

    *   لبه پایینی استخوان آکرومیون (Acromion) را لمس کنید.

    *   یک مثلث وارونه را تصور کنید که قاعده آن در زیر استخوان آکرومیون و راس آن در وسط بازو قرار دارد.

    *   محل تزریق، مرکز این مثلث است.

2. چگونگی شناسایی محل درست تزریق آمپول عضلانی در عضله گلوتئال دورسو:

(توجه: به دلیل خطر آسیب عصبی سیاتیک، استفاده از این محل توصیه نمی شود.)

    *   بیمار باید به شکم دراز بکشد یا به پهلو بخوابد و زانوی بالایی را خم کند.

    *   لبه فوقانی استخوان لگن (Iliac Crest) و خار خاصره خلفی فوقانی (Posterior Superior Iliac Spine) را لمس کنید.

    *   یک خط فرضی بین این دو نقطه رسم کنید.

    *   محل تزریق، قسمت فوقانی و خارجی این خط است.

3.  گلوتئال ونترو:

    *   بیمار باید به پهلو بخوابد و زانوی بالایی را خم کند.

    *   کف دست خود را روی برجستگی بزرگ استخوان ران (Greater Trochanter) قرار دهید، به طوری که انگشتان به سمت سر بیمار باشند.

    *   انگشت اشاره خود را روی خار خاصره قدامی فوقانی (Anterior Superior Iliac Spine) قرار دهید.

    *   انگشت میانی خود را به سمت عقب، در امتداد تاج خاصره (Iliac Crest) باز کنید.

    *   محل تزریق، بین انگشت اشاره و انگشت میانی شما قرار دارد.

4.  واستوس لترالیس:

    *   بیمار باید به پشت بنشیند یا دراز بکشد.

    *   ران را به سه قسمت مساوی تقسیم کنید.

    *   محل تزریق، قسمت میانی و خارجی ران است.

**مزایا و معایب تزریق آمپول عضلانی با جزئیات

**موارد منع استفاده از هر محل تزریق

*   دلتوئید: در صورتی که عضله دلتوئید به خوبی رشد نکرده باشد مثلا در کودکان یا بیمار دچار ضعف عضلانی باشد مثل افراد سالمند ، نباید از این محل استفاده کنید.

*   گلوتئال دورسو: به دلیل خطر آسیب عصبی، استفاده از این محل اصلا توصیه نمی شود.

*   گلوتئال ونترو: در صورتی که بیمار دچار چاقی شدید باشد، شناسایی محل تزریق ممکن است دشوار باشد.

*   واستوس لترالیس: در صورتی که بیمار دچار اختلالات انعقادی باشد یا داروهایی مصرف کند که خطر خونریزی را افزایش می دهند، از این محل با احتیاط استفاده کنید.

** چک لیست تجهیزات مورد نیازجهت تزریق آمپول عضلانی :

انتخاب تجهیزات مناسب برای تزریق عضلانی بسیار مهم است. تجهیزات مورد نیاز عبارتند از:

*   سرنگ مناسب: اندازه سرنگ باید متناسب با حجم داروی مورد نظر باشد.

*   سوزن مناسب: طول و اندازه سوزن باید متناسب با محل تزریق و سن بیمار باشد.

*   پد الکلی: برای ضدعفونی کردن محل تزریق.

*   دستکش: برای رعایت بهداشت.

*   ظرف مخصوص وسایل تیز (Safety Box): برای دور انداختن ایمن سوزن و سرنگ.

** گام به گام مزاحل تزریق آمپول عضلانی :

مراحل تزریق عضلانی به شرح زیر است:

1.  آماده سازی:

    *   دست های خود را به خوبی با آب و صابون بشویید.

    *   دستکش استریل بپوشید.

    *   دارو را با دقت از ویال یا آمپول بکشید. (مطمئن شوید که هیچ حبابی در سرنگ وجود نداشته باشد.)

    *   محل تزریق را با پد الکلی ضدعفونی کنید. (به صورت دایره ای از مرکز به بیرون)

2.  تزریق:

    *   پوست را با دو انگشت بکشید یا بین دو انگشت جمع کنید (بسته به محل تزریق).

    *   سوزن را با زاویه 90 درجه به سرعت وارد عضله کنید.

    *   پیستون سرنگ را کمی عقب بکشید تا مطمئن شوید که وارد رگ خونی نشده اید. (اگر خون مشاهده کردید، سوزن را کمی بیرون آورده و محل تزریق را تغییر دهید.)

    *   دارو را به آرامی تزریق کنید.

3.  پس از تزریق:

    *   سوزن را به سرعت بیرون بکشید.

    *   محل تزریق را با یک پنبه تمیز فشار دهید.

    *   سوزن و سرنگ را در ظرف مخصوص وسایل تیز (Safety Box) دور بیندازید.

    *   دستکش های خود را درآورید و دست های خود را بشویید.

**نکات مهم در تزریق عضلانی:

*   همیشه از سوزن و سرنگ استریل استفاده کنید.

*   محل تزریق را قبل از تزریق به خوبی ضدعفونی کنید.

*   دارو را به آرامی تزریق کنید.

*   بعد از تزریق، محل تزریق را ماساژ ندهید.

*   در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی (مانند درد شدید، قرمزی، تورم، خونریزی یا عفونت ) ، به پزشک مراجعه کنید.

**عوارض احتمالی تزریق عضلانی و نحوه مدیریت آنها:

تزریق عضلانی معمولاً ایمن است، اما ممکن است عوارض جانبی زیر رخ دهد:

*   درد: درد در محل تزریق شایع است و معمولاً خفیف است. می توانید از کمپرس سرد برای کاهش درد استفاده کنید.

*   قرمزی و تورم: قرمزی و تورم در محل تزریق نیز شایع است و معمولاً طی چند روز برطرف می شود.

*   خونریزی: خونریزی جزئی در محل تزریق ممکن است رخ دهد. با فشار دادن محل تزریق با یک پنبه تمیز می توانید خونریزی را متوقف کنید.

*   عفونت: عفونت در محل تزریق نادر است، اما در صورت عدم رعایت اصول بهداشتی ممکن است رخ دهد. در صورت مشاهده علائم عفونت (مانند درد شدید، قرمزی، تورم، چرک یا تب)، به پزشک مراجعه کنید.

*   آسیب عصبی: آسیب عصبی در محل تزریق بسیار نادر است، اما در صورت تزریق نادرست ممکن است رخ دهد. علائم آسیب عصبی شامل درد شدید، بی حسی، گزگز یا ضعف در ناحیه تزریق است. در صورت مشاهده این علائم، به پزشک مراجعه کنید.

*   واکنش آلرژیک: در صورت حساسیت به دارو، ممکن است واکنش آلرژیک رخ دهد. علائم واکنش آلرژیک شامل خارش، قرمزی، تورم، تنگی نفس یا شوک آنافیلاکسی است. در صورت مشاهده این علائم، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

 ** 6 آموزشی که جهت تزریق آمپول عضلانی باید به  بیمار داده شود  :

به عنوان یک کادر درمانی، آموزش به بیمار در مورد تزریق عضلانی بسیار مهم است. مثلا به بیمار توضیح دهید که:

*   چرا این دارو برای او تجویز شده است.

*   چگونه دارو را آماده کند.

*   چگونه محل تزریق را انتخاب کند.

*   چگونه تزریق را انجام دهد.

*   چگونه عوارض جانبی را مدیریت کند.

*   چه زمانی باید به پزشک مراجعه کند.

نکته پایانی

این مقاله صرفا جهت افزایش دانسته ها و آگاهی شما درباره تزریق عضلانی تهیه شده است وهیچگاه جایگزین مشاوره، تشخیص و درمان پزشکی تخصصی نمیباشد. در صورت نیاز به تزریق میتوانید از طریق هومپیتال درخواست خود را ثبت کنید تا بهترین و مجرب ترین کادر درمانی تزریق شما رو به بهترین نحو ممکن انجام دهد .