مضرات کشیدن ویپ (Vape)؛ آیا ممکن است به بیماری ریه پاپ کورنی مبتلا شویم؟

 مقدمه

ویپ (Vape) و سیگارهای الکترونیکی در سال‌های اخیر به عنوان جایگزین “کم‌خطرتر” سیگار سنتی معرفی شدند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که استفاده از آنها نیز عوارض جدی برای سلامت بدن دارد. یکی از مهم‌ترین و مخوف‌ترین عوارض ویپ، ابتلا به بیماری "ریه پاپ کورنی" یا " برونکوئولیت انسدادی" است. در این مقاله از هومپیتال به بررسی مضرات ویپ، معرفی بیماری ریه پاپ کورنی ، علائم ، درمان‌های تخصصی و راهکارهای مراقبت خانگی خواهیم پرداخت.

ترکیبات ویپ چیست و چرا خطرناک است؟

ویپ یا سیگار الکترونیکی دستگاهی است که محلول‌های مایع حاوی نیکوتین ، طعم‌دهنده‌ها و مواد شیمیایی دیگر را گرم کرده و بخار قابل استنشاق تولید می‌کند. تصور غلط رایج این است که ویپ بی‌ضرر است، اما واقعیت چیز دیگری است.

مهم‌ترین مضرات ویپ :

• افزایش ریسک بیماری‌های ریوی

• ایجاد آسم و تنگی نفس

• تحریک راه‌های هوایی و افزایش حساسیت تنفسی

• افزایش احتمال عفونت‌های ریه

• ایجاد بیماری‌های خاص مانند ریه پاپ کورنی

آیا ویپ باعث عقیم شدن می‌شود؟

شواهد علمی قطعی مبنی بر اینکه ویپ (سیگار الکترونیکی) مستقیماً باعث ناباروری یا عقیم شدن می‌شود، وجود ندارد.

اما باید توجه داشت :

• مایعات ویپ معمولاً حاوی نیکوتین هستند که نیکوتین می‌تواند به تعداد و کیفیت اسپرم آسیب برساند و یا چرخه‌های هورمونی زنان را مختل کند.
• بخار ویپ حاوی مواد شیمیایی مضری مثل فلزات سنگین و مواد سمی است که احتمال تأثیر منفی روی دستگاه تولید مثل (مردانه و زنانه) را افزایش می‌دهد.
• تحقیقات اولیه روی حیوانات و نمونه‌های آزمایشگاهی، کاهش کیفیت اسپرم و عملکرد تخمدان در مواجهه طولانی‌مدت با مواد داخل ویپ را نشان داده است.

آیا ویپ اعتیادآور است؟

بله، ویپ کاملاً اعتیادآور است.

• دلیل اصلی: بیشتر ویپ‌ها حاوی نیکوتین (همان ماده موجود در سیگار) هستند که باعث وابستگی جسمی و روانی می‌شود.
• حتی «ویپ بدون نیکوتین» هم می‌تواند از نظر روانی اعتیادآور باشد، چون رفتار و عادت مصرف را تکرار می‌کند.

علائم اعتیاد به ویپ شبیه سیگار است: تمایل مداوم به مصرف، اضطراب در صورت ترک، مشکلات تمرکزی، تحریک‌پذیری و …

در افراد نوجوان و جوان، احتمال وابستگی بسیار بالاست.

ریه پاپ کورنی (Popcorn Lung) خطرناک ترین عارضه ریوی ویپ وسیگار

ریه پاپ کورنی (Bronchiolitis obliterans) یک بیماری نادر اما جدی ریوی است که به واسطه التهاب و آسیب به کوچک‌ترین راه‌های هوایی ریه (برونکوئول‌ها) ایجاد می‌شود. این نام به دلیل شیوع بیماری در میان کارگران کارخانه‌های پاپ‌کورن که در معرض ماده "دی‌استیل" (Diacetyl) قرار داشتند، گرفته شده است. متاسفانه، **بسیاری از مایعات ویپ حاوی دی‌استیل هستند.**

علائم بیماری ریه پاپ کورنی

ü     سرفه مداوم و خشک

ü     تنگی نفس، به خصوص با فعالیت

ü     خس‌خس سینه

ü     خستگی

ü     سنگینی قفسه سینه

ü     افزایش آسم یا تشدید آن

نحوه ایجاد ریه پاپ کورنی با ویپ

تحقیقات نشان داده‌اند که دی‌استیل و سایر مواد شیمیایی موجود در بسیاری از طعم‌دهنده‌های ویپ، موجب التهاب و ایجاد بافت اسکار (جای زخم) در برونکوئول‌ها می‌شود که به مرور باعث انسداد مجاری هوایی و اختلالات تنفسی جدی خواهد شد.

درمان و مدیریت بیماری ریه پاپ کورنی :

1)     درمان‌های تحت نظر پزشک

2)     مراقبت و درمان خانگی

درمان‌های تخصصی (تحت نظر پزشک)

·       قطع کامل مصرف ویپ یا سیگار: مهم‌ترین و اولین قدم

·       استفاده از داروهای ضدالتهاب: به خصوص کورتیکواستروئیدها (خوراکی یا استنشاقی)

·       داروهای گشادکننده برونش: برای بهبود تنفس

·       اکسیژن‌درمانی: در موارد شدید.

·       توانبخشی ریوی: زیر نظر کادر درمانی

راهکارهای مراقبت و درمان خانگی

در قدم اول تأکید می‌شود که این بیماری نیازمند درمان جدی پزشکی است، اما در کنار درمان اصلی، برخی مراقبت‌های خانگی می‌تواند به بهبود علائم و کیفیت زندگی بیمار کمک کند. با ارائه این خدمات در منزل توسط  هومپیتال میتوان کیفیت  و سرعت درمان را افزایش داد :

• مانیتورینگ اکسیژن (پالس اکسی‌متر): نظارت منظم بر سطح اکسیژن خون

• آموزش تنفس صحیح (Breathing Exercises) : مثل تکنیک تنفس لب غنچه‌ای به بیماران

• دستگاه نبولایزر خانگی: جهت مصرف داروهای استنشاقی

• فیزیوتراپی تنفسی: توسط متخصصان پرستاری

• تغذیه مناسب و مشاوره خانگی: رژیم پُرپروتئین و ویتامین برای بهبود عملکرد ریه‌ها

• حمایت روحی و روانی بیمار و خانواده: ارائه مشاوره و تقویت روحیه بیمار

توجه : حتماً باید این مراقبت‌ها همراه و زیر نظر پزشک متخصص و پرستار آشنا به بیماری‌های ریوی باشد و خوددرمانی بدون مشورت با پزشک هرگز توصیه نمی‌شود.

جمع‌بندی

ویپینگ نه‌تنها بی‌خطر نیست ، بلکه می‌تواند یکی از جدی‌ترین اختلالات ریوی مانند ریه پاپ کورنی را به وجود آورد. این بیماری نیازمند درمان تخصصی است، اما مراقبت و مدیریت خانگی زیر نظر کادر حرفه‌ای پرستاری، نقش مهمی در کاهش عوارض و ارتقاء کیفیت زندگی بیمار ایفا می‌کند. اگر شما یا عزیزانتان نیاز به مراقبت خانگی تخصصی برای بیماری‌های ریوی دارید، با تخصصی‌ترین تیم پرستاری با ما در تماس باشید.